Victoriano M., trabajador del Instituto nacional de colonización. 89 años
“Llegué a Xinzo en el año 1966. Empece trabajando en Extremadura y antes de comenzar a trabajar en los terrenos desecados estaba en Aguilas del Caudillo en Ciudad Rodrigo, construyendo pueblos que tenían de todo. Decidí venir a Xinzo porque me ofrecieron un piso y un coche. El piso está en la zona que llaman hoy en día las casas baratas, me lo financiaron a un precio muy bajo, el coche nunca apareció.
“Mi labor consistía en trabajar con la cosechadora ya que aquí no había máquinas, cuando llegué un día a Lamas a trabajar la finca del Manzana se armó un buen revuelo, todo el mundo se reunió alrededor de la máquina.”
“Con la cosechadora me dedicaba a trabajar las fincas de la gente y sembraba maíz, tenían que hacerlo las máquinas de la colonización porque la gente no tenía maquinaria”
“Para acceder a una finca había que presentar una solicitud y cumplir una serie de requisitos, por ejemplo, el “Brujo de Pena” quería unas fincas pero como no estaba casado no se las podían dar, entonces se acabo casando con la criada.”
“Una vez que se te concedía la finca había que pagar una renta de 4000 pesetas por año por un terreno de aproximadamente 9 hectáreas. Las parcelas estaban unos años de tutal y luego pasaban al censo de propiedad”
“Curiosamente al principio la gente parecía mostrar cierta desconfianza con las tierras, les parecía que era un engaño, que les pudiesen conceder unos terrenos y que fuesen las maquinas de la colonización quienes los trabajasen”
“El ingeniero que mandaba era Francisco Contreras, era muy buen jefe, te dejaba libertad para trabajar. Muchos vecinos que querían unas determinadas tierras iban allí a llorarle. Recuerdo que una vez “El contreras como le daba pena, le dijo al hombre: mira coge esta papeleta con este número y cuando vayas a meter la mano en la bolsa ya lo tienes en la mano”
“La desecación de la laguna fue una obra muy buena, ya que le dio parcelas a mucha gente que no tenía nada. Un cuñado mío de Salamanca se vino aquí a ganarse la vida.
Vecino de Baronzas. 82 años
“ A desecación da Lagoa foi algo moi beneficioso e que axudou moito a xente da Limia. A Lagoa era un charco de auga estancada o que non se lle sacaba ningún proveito, só había ras e zumezugas. Era unha terra morta. Os únicos que protestaron eran os que tiñan ganado ou cabellerías que levaban a pastar o gando onda a Lagoa.
Antonio Casares, miembro de la cooperativa Antela, vecino de Baronzas. 80 años
“Para a limia e pos arredores, foi unha cousa das boas para os agricultores. A laguna estaba todo de monte, de campo, había moitas cousas malas, o único que había era uns páxaros. Gracias que o estado botou man de eso, e deronllas os que pediron as fincas. Foi un beneficio para todos.”
“So servían para os que tiñan vacas que as levaban a pacer e cortaban tamén alí unhas herbas malas para botar na corte. Tamén se collían ras pero eso non tiña nengunha rentabilidade”
“Hoxe só se preocupan de protexer os páxaros e non o que da de comer, eso que fixeron da ZEPA vai en contra dos labradores”
“O único malo foi a auga, xa que a sequía foi un problema para os que non tiñan o regadío. Nos tiñamolo fai xa 25 anos. Ahora fai 4 ou 5 anos, levase a auga o monte e logo baixa pola sua propia forza, e ven máis quente e é mellor po cultivo. (…) Co novo sistema de regadío cada un paga a que gasta, xa se puxeron de acordo fai tempo. O estado puxo cartos e o resto a xente.”
Antonio O., veciño de Xinzo. 95 años
“A desecación da Lagoa foi moi beneficiosa para moita xente. Ahora protestan que foi unha perda porque marcharon os páxaros, é os páxaros non dan de comer a ninguén ¿Qué ganas mirando pos páxaros?
«Ahora moita xente vive das terras que se lle deron e sementa moitos Kg de patacas e cereais e antes o único proveito que había eran as ras. Os raneros levaban unha vida moi esclava. Levantabánse as 4 da mañan para ir coller as ras e as veces tamén collían entre o beon os ovos dos patos.»
Vecino de Lamas.79 años
“Antes todo era humedad, a Lagoa so era boa para os patos e as aves, non había productividade nengunha. Eso non valía para nada, só era un charco no que vivían as ras e os patos.”
Solcita Rodríguez, miembro de la cooperativa Antela, vecina de Baronzas. 79 años
“Creo que sí foi beneficiosa, por que deunos moito traballo, moito fruto, moitas patatas, moito trigo, millo e verduras. Nós por exemplo antes de meternos na laguna no ano 68, estábamos pensando irnos para Suiza ou Alemania, pero como tiñamos as nenas pequenas, por non deixalas cos abuelos non marchamos. Como nos deron unha finca compramos un tractor e foi a maneira de poder quedarse aquí e traballar”
“Moita xente de aquí que tiña vacas mostrouse en contra de que se secará. No verán as vacas que estaban enxoitas, que non estaban paridas, pastaban alí na laguna vella, e todo o verán andaban ala e viñan mantidas para a casa. Nestes pobos arredor, o mellor non lle fixeron ben.”
“No verán regabase do Canal da laguna, no fondo da Laguna. Daquelas a diputación ou o que fose, puña os motores e canalizaba a auga ata cerca das fincas, nos solo tiñamos que comprar os tubos para enganchar no pe da finca e levala cos aspersores ata o final dela.”
“Págabase unha renta como a das casas baratas, iamos pagando para que logo foran nosas en propiedade. Pagamos durante 10 ou 12 anos, e logo como fixemos a coperativa entre os das terras colindantes, pagaba a coperativa (12 socios).
“Nos aproveitamos o terreno gracias a idea dun veciño, para crear unha cooperativa de vacas xa que nos íamos vellos e as fillas cada unha tiraba cara un lado, polo que o non seguir ca agricultura vimos unha boa oportunidade”.
Vecino de Morgade, 85 años.
“ Eu sempre me mostrei en contra de que desecara a laguna, pero antes non se podía falar moito porque era una Dictadura e había que estar calados. As protestas que había non valían pa nada porque ninguén lle facía caso. Os raneros adicabanse a ir por ras e vendelas pero eles non interesaban. Que se secara a laguna foi bo pos ricos, canto máis rico mellor parcela che daban”
“Un día apareceron as máquinas e xa non houbo volta atrás, arrasaron con moitas arbores de aquí e as aves tiveron que marchar, aínda recordo as flores que había antes! Eso ahora por desgracia xa non se vai recuperar porque o único que interesa son as patacas que o único que fan e envenenarnos con tantos sulfatos e herbicidas.
Vecina de Xinzo. 82 anos
“Estou totalmente en contra de que se desecara a Lagoa, foi unha perda moi grande, había moita fauna e moito tipo de flores, e ahora o único que hai é patacas”
“Antes os labradores ían a laguna co gando e collían o bión para estrar as cuadras, pero eso non lle importou a ninguén, porque o único que importaba era mirar polos intereses dos pataqueiros”
